اعتقادنامه - ۸

یا میگویم همچنانكه علمی دارد نه مانند علم ما و اراده دارد نه مانند اراده ما یدی هم دارد و نه مانند ید ما چه ید ما جسم است و مركب از گوشت و پوست و استخوان و ید او تعالی منزه از جسمیت و تركیب و لوازم اینها این تاویل اجمالیست یا میگویم مراد از ید قدرت است این تاویل تفصیلیست

و علیهذا القیاس بر سر اصل سخن رویم در بعضی آیات كتب منزله در لفظ یا در حكم یا در هر دو نسخ جائز و واقع است و قرآنرا از سائر كتب سماویه امتیاز است باینكه ناسخ همه است و بطوریكه در عهد سرور عالم صلی الله علیه وسلم بود همچنان تا بانقراض روزگار بی زیادت و نقصان بی غلط و نسیان هست و خواهد بود و تمامی علوم اولین و آخرین درو درج و اعظم معجزاتست و اگر بالفرض تمام انس و جن و ملک متفق شده كه مانندش بعرصه ظهور آرند ممكن نخواهد شد و فصحای عرب با وجود كمال فصاحت مقدار سه آیت را از مثل او نتوانسته اند كه انشا نمایند و همه از معارضه او عاجز و خیره مانده اند بمحض قدرت یا سبب بخروج مراتب بلاغتش از طوق بشر یا بنا بغرابت سیاقش كه نه نظم و نه نثر ونه سجع و نه رجز است با وجود اینكه تركیب عباراتش از حروف هجاست كه ماده تراكیب محاوره بلغای عربست و تمامی كتب سماویّه صدو چهار اند فرود آمده و بقول مشهور ده از انها بر آدم و پنجاه بر شیث و سی بر ادریس و ده بر ابراهیم و اینها مسمّی بصحفند و تورات موسی و زبور داوود و انجیل عیسی و قرآن محمّد صلّی الله علیه وسلم وعلیهم وعلی آل كل واصحابه وسلم بگوش هوش بشنو چون كسی خواهد كه امری یا نهی یا ندای یا اخباری یا استخباری كند هر آینه پیش از تكلّم در نفس خود میباید معانی را كه از انها بالفاظ تعبیر میكند و انها را در نفس سامع القا مینماید آنمعانی را كلام نفسی میگویند و باختلاف عبارات مختلف نمی شوند و معبر بفارسی و تركی نیستند